Proje Tanımı

C9: Antik Küçük Asya`nın Çok Tanrıcılıklı Toplulukların Karşıtlıkları ve Benzerlikleri – Sınırlandırma ve Bütünleşme arasında Yerel Kültler

Proje, dinin hangi şartlar altında ve hangi araçlarla çoklu tanrı inancı ile ayırdedilen bir topluluğu ne tür bütünleştirici işlevlerin olduğu sorusunun yanıtını aramaktadır. Amaç ise, yapısal açıdan, çok tanrıcılıklı toplumların, antik toplulukların daha farklı bir dini mantalite anlayışına varabilmek için, bir yandan `karşıtlıklarını`, diğer yandan `benzerliklerini` ifade etmek veya ortaya koyabilmektir. Küçük Asya`nın doğusu, özellikle buradaki yerleşik kültlerden sadece bölgesel anlam taşımıyor olmasıyla, bütün Imperium Romanum`da bağlama sahip olduğundan, böyle bir sorgulamaya çok yönlü tanrı dünyasıyla merkezi bir bölgeyi oluşturmaktadır. Yerel kültlerin tüm Imparatorluğa dinlerin yayılmış olması, öncelikle bugünün Avrupa topraklarında bulunmuş belgeler ile aktarılmasıyla ortaya konulmaktadır. Araştırmaları, kökeni Yakın Doğu`da olan birçok kültlerin eleştirisi ile, `doğulu dinlerinin eşitlenmiş bir düzenini oluşturması hakkında uzun bir vakit devam etmiştir. Yeni araştırmalar tekil kültler arasındaki görüş ayrılığını ve zıdlıklarını daha yoğun göz önüne koydukları halde, ivedi gerekli olan her bir tanrının memleket bağlamıyla coğrafi ve tarihi birleşiğindeki araştırmalar oldukça eksik kalmıştır. Bu Imperium Romanum kültlerinin en önemlilerinden birisi Jüpiter Dolichenus kültüdür. 2001 yılından beri Münster Üniversitesi`ne bağlı olan Küçük Asya Araştırma Merkezi Doliche kentinin (Güneydoğu Türkiye) merkezi Kutsal Alanı`nda arkeolojik kazı çalışmalarını sürdürmektedir. Böylelikle `doğulu` dini oluşumuyla ve bölgesel yapısı, dönüşümü değişken politik ve kültürel çerçeve içerisinde araştırma şansı oluşmuştur. Arazi araştırmalarının sonuçları mükemmelce kültün karmaşık durumunu örnekle elemanlar, yerel, bölgesel ve global açıklamara bağlı olarak ve yabancı etkilerle değişken oyunlu gelişimini değişken iktidar halini, ve ama örneksiz bir şekilde yerel kültten Imparatorluk kültüne yükselişi araştırma olanağı sağlanmıştır. Bu böyelikle gösterdiğinden fazlasıyla, kült devamlılığının Demir Çağından Geç Antik dönemde Hıristiyanlığa kadar varlığının sürdüğünü belirtmektedir. Doliche, bir essansiyel `doğulu`dini kavramının resimsel ve düşünce olarak korunduğu ve sonuç olarak oldukça başarılı bir şekilde `globalleştirilmiştir` ki, kültün memleketindeki şekillendirmesine geri etkisi olmuş olan, batının en uzak yollarına dek ulaştırılabilinmişliğin kesit noktasıdır.

Yapılan epigrafik ve arkeolojik kaynak malzemelerinin incelenmesi ile, Roma Imparatorluk Döneminin merkezi kült ve eklentilerinin yetersiz oln Jüpiter Dolichenus kült bilgilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bölgede, özellikle Kommagene ve Kyrrhestike`de, yeni arkeolojik araştırmalara belge sağlayabilecek, başka kültlerin dahil edilmesi, birçok açıdan gereklidir.